Ćwiczenia zawierają pytania i sugerowane odpowiedzi z amerykańskiej wiedzy obywatelskiej. Odpowiedzi nie są wyczerpujące; to raczej pomysły, które się mogą przydać w twórczym pisaniu.
PRZECZYTAJ DEKLARACJĘ NIEPODLEGŁOŚCI PO ANGIELSKU
1. “We hold these Truths to be self-evident, that (a) all Men are created equal, that they (b) are endowed by their Creator with certain unalienable Rights, that among these are Life, Liberty, and (c) the Pursuit of Happiness.”
1a. Czy Deklaracja Niepodległości mówi, że tylko mężczyźni są równi? [Pomysł]
1b. Czy Deklaracja wymaga od ludzi religijności, aby mieli prawa człowieka? [Pomysł]
1c. Czy dążność do szczęścia jest regulacją prawną? [Pomysł]
2. “The History of (a) the present King of Great-Britain is (b) a History of repeated Injuries and Usurpations, all having in direct Object the Establishment of an absolute Tyranny over these States. To prove this, let Facts be submitted to a candid World.”
2a. Kto był owym angielskim królem? [Pomysł]
2b. Gdybyśmy mieli wybrać trzy rzeczowniki podsumowujące powody do Deklaracji, jakie byłyby to słowa? [Pomysł]
3. WE, therefore, the Representatives of the UNITED STATES OF AMERICA, in GENERAL CONGRESS, Assembled, (a) appealing to the Supreme Judge of the World for the Rectitude of our Intentions, do, in the Name, and by Authority of the good People of these Colonies, solemnly Publish and Declare, That these United Colonies are, and of Right ought to be, (b) FREE AND INDEPENDENT STATES.
3a. Czy Deklaracja wzywa o boską interwencję, zapytując o słuszność sprawy? [Pomysł]
3b. Jak powiemy, the United States is, czy też the United States are? [Pomysł]
4. We, (a) the people of the United States, in order to…
4a. Czy byłoby jakieś pojęcie łączące słówka order oraz people, jak spojrzeć na Konstytucję i Wielką Pieczęć? [Pomysł]
4b. Czy nasze trzy słówka podsumowujące powody do Deklaracji mówią również o celach Konstytucji? [Pomysł]
5. The privilege of (a) the writ of habeas corpus shall not be suspended, unless when in cases of rebellion or invasion the public safety may require it.
5a. Gdybyśmy mieli wybrać trzy frazy czasownikowe, aby powiedzieć, co przewiduje habeas corpus, jakie by one były? [Pomysł]
5b. Co znaczy wyrażenie habeas corpus dosłownie i gdzie ma dzisiaj zastosowanie? [Pomysł]
Wyobraźmy sobie, że wyjaśniamy słówka i wyrażenia italikiem młodej osobie.
6. No bill of attainder, or ex post facto law, shall be passed. [Pomysł]
7. The President shall be Commander in Chief of the army and navy of the United States, and of the militia of the several States, when called into the actual service of the United States. [Pomysł]
8. …he may require the opinion, in writing, of the principal officer in each of the executive departments, upon any subject relating to the duties of their respective offices. [Pomysł]
9. …and he shall have power to grant reprieves and pardons for offenses against the United States, except in cases of impeachment. [Pomysł]
PRZECZYTAJ POPRAWKI PO ANGIELSKU
10. Niektórzy badacze wywodzą Poprawki od angielskiej Magna Carta. Zastanówmy się, co prawo by implikowało, gdyby poprawki kontynuowały tradycję Karty. [Pomysł]
Poprawka 6: We wszelkich sprawach kryminalnych, oskarżony będzie mieć prawo do rychłej i publicznej sprawy sądowej, przy bezstronnej ławie ze stanu i dystryktu…
Magna Carta:
Żaden człowiek wolny nie zostanie zatrzymany, uwięziony, wywłaszczony, wygnany czy inaczej zniszczony, nie najedziemy go ani na niego nie poślemy, chyba że za prawnym osądem przez ludzi jemu równych, lub według prawa owej ziemi…
11. Czy moglibyśmy sparafrazować Poprawkę 4 bezokolicznikiem? [Pomysł]
The right of the people to be secure in their persons, houses, papers, and effects, against unreasonable searches and seizures, shall not be violated; and no warrants shall issue, but upon probable cause, supported by oath or affirmation, and particularly describing the place to be searched, and the persons or things to be seized.
12. Jak moglibyśmy sparafrazować czasownik shall w Poprawce 6? [Pomysł]
In all criminal prosecutions, the accused shall enjoy the right to a speedy and public trial, by an impartial jury of the State and district wherein the crime shall have been committed, which district shall have been previously ascertained by law; and to be informed of the nature and cause of the accusation, to be confronted with witnesses against him, to have the compulsory process for obtaining witnesses in his favor, and to have the assistance of counsel for his defense.
13. Czy moglibyśmy polegać na derywacji, dla słówka enumeration w Poprawce 9? [Pomysł]
The enumeration in the Constitution, of certain rights, shall not be construed to deny or disparage others retained by the people.
Ideas
1a. Samo słówko man znaczy ludzki rodzaj. Liczba mnoga, men, znaczy ludzkie istoty, a nie *ludzkie rodzaje. Użycie to pochodzi z tłumaczeń z łaciny. Aby się odnosić do płci męskiej, rzeczownik man wymaga przedimka lub określnika jak a, the, lub this. Przykłady: Man belongs with the Homo sapiens. The man can read. Naturalnie, Deklaracja nie nakłada odrębnego statusu prawnego na kobiety. [Z powrotem]
1b. Deklaracja odrzuca teorię boskiego prawa królów lub królowych do rządzienia, mówiąc iż naród amerykański zajmuje odrębne i równorzędne stanowisko. Założyciele wspierali ogółem wiarę w Stwórcę jako pierwszą przyczynę wszechświata, ale z religii nigdy nie zamierzano robić w USA warunku wstępnego, zobowiązania, czy prawnej obligacji, jak potwierdza Konstytucja. [Z powrotem]
1c. Deklaracja nie wyznacza przepisów. Mówi też, że ludzie skłonni są cierpieć raczej, póki zło jest znośne, a zasady cierpienia nie byłyby motywacją do utworzenia demokratycznego kraju, czy jakiegokolwiek kraju. Deklaracja pozostaje najsłynniejszym dokumentem powołującym się na ludzkie szczęście, w granicach prawa, pośród pobudek do ustanowienia kraju. [Z powrotem]
2a. Monarchą tym był Jerzy III Hanowerski. Wspominany często jako „szalony król Jerzy”, a opisywany w niektórych brytyjskich źródłach jako chory na porfirię, król ów decydował osobiście o polityce wobec Ameryki. [Z powrotem]
2b. Prawo, finanse, ustrój. [Z powrotem]
3a. Przedimek określony we frazie „appealing for the Rectitude of our Intentions” mówi, że Założyciele uważali przyczyny za słuszne. Wyrażenie jak appealing for _ rectitude mogłoby sugerować zawołanie o boskie oświecenie co do powodów, ale nie występuje — słusznie, zważając na 2b powyżej. [Z powrotem]
3b. Wyrażenie the United States is mówi o całym kraju. Mówimy w taki sposób o Niemczech, Francji oraz innych krajach. Fraza the United States are odwołuje się do myśli kraju założonego przez ludzi dla ludzi. Stany składowe USA mają znaczną autonomię. Obydwa wyrażenia są gramatycznie poprawne. [Z powrotem]
4a. Pojęcie celowości ogółem mogłoby połączyć obydwa słowa. Łacińskie ordo mogło oznaczać osoby względem celu ich działania, przejrzyjmy Filipiki Cycerona. Zapraszam też do lektury o motto Wielkiej Pieczęci Novus Ordo Seclorum:
A NEW PEOPLE
Nie tylko Wikipedia wywodzi łacinę Pieczęci z sybillińskiej pieśni, lecz Z jedni, wielu powstanie, mówią sybillińskie wersy, a Z wielu, jedno powstało, mówi Wielka Pieczęć. Nie rozwijamy teorii spiskowej, gdyż ludzie z natury nie są skłonni promować hegemonii. Od strony znaczenia słów, Wergiliusz pisał dla Oktawiana Augusta, a ten proskrybował i zgładził Cycerona. Założyciele mogli użyć jego poezji do nauki łaciny, ale czy podążaliby za nią względem sensu słów Wielkiej Pieczęci USA? Więcej→
[Z powrotem]
4b. Prawo: artykuł 1, władza prawodawcza; artykuł 2, wykonawcza; artykuł 3, sądownicza; artykuł 6, status nadrzędny prawa konstytucyjnego i oddzielenie państwa od kościoła (żaden religijny sprawdzian nie może być wymogiem na urząd).
Finanse: artykuł 1, działy 2, 8 i 9.
Ustrój: artykuł 4, zasady federalne (gwarancja republikańskiej formy rządu); artykuł 5: moc wnoszenia poprawek (prawo samo nie ma jak ich wnosić). [Z powrotem]
5a. Być obecnym, odpowiedzieć, złożyć zeznanie w sądzie prawa (odpowiednio, habeas corpus ad subjiciendum, ad respondendum, oraz habeas corpus ad testificandum,). [Z powrotem]
5b. Dosłownie jest to masz ciało, na wyraz wymogu fizycznej obecności w sądzie. Parlament Habeas Corpus uchwalił ustawę w roku 1679, za panowania Karola II. Habeas corpus jest w mocy w USA, Anglii, Kanadzie, Australii i Nowej Zelandii. Większość krajów ma równoważne przepisy, jak Ustawa o postępowaniu karnym w Szkocji lub artykuł 40.4 irlandzkiej konstytucji z 1937 roku. Europejska konwencja praw człowieka, artykuł 5, mówi: „Każdy ma prawo do wolności i osobistego bezpieczeństwa”. [Z powrotem]
6. Rzecz zaczęła się w starofrancuskim, gdzie czasownik ateindre oznaczał dosięgnąć kogoś, mierzyć w niego, uderzyć. Władcy mogli wydawać edykty wskazujące imiennie osoby w które chcieli, by uderzyć — ukarać bez procesu. Dziś takie edykty lub ustawy są wyjęte spod prawa, gdyż naruszają równowagę władz: wykonawcza nie powinna działać bez prawodawczej, a w razie wykroczenia lub przestępstwa – jurysdykcji. Możemy porównać Monteskiusza dla władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej.
Łacińskie ex post facto znaczy po fakcie. Porównując amerykańską historię, Prohibicja zakazywała sprzedaży alkoholu w celach spożywczych, ale nie wolno było nikogo karać za legalną sprzedaż w czasie gdy zakaz nie obowiązywał. Innym słówkiem na ex post facto jest retroaktywność. W USA prawo nie może być retroaktywne, czyli nie może nakładać ograniczeń „wstecz w czasie”. [Z powrotem]
7. Oryginalnym sformułowaniem w Konstytucji jest when called into the actual service of the United States; pojawiły się różne interpretacje.
Sędzia Sądu Najwyższego Joseph Story napisał: „Uznano stosowność przyznania prezydentowi dowództwa naczelnego, aby wydawał rozkazy i sprawował ogólny nadzór. Nalegano jednak, iż byłoby niebezpiecznym pozwolić mu dowodzić osobiście, bez żadnych ograniczeń, gdyż mógłby z tego zrobić zły użytek. Takoż powinna być wymagana zgoda obydwu izb Kongresu, zanim objąłby on właściwe dowodzenie”.
Sędzia Robert Cooper Grier stwierdził:
„Prezydent jest nie tylko upoważniony, ale i zobowiązany odpowiadać siłą na siłę. Nie rozpoczyna wojny, ale musi podjąć wyzwanie nie czekając na żadną specjalną władzę prawodawczą.” [Z powrotem]
8. Zaimek osobowy he pozostaje w zastosowaniu prawnym dla obydwu płci. Tutaj jest anaforą odnoszącą się do prezydenta. Anafory odnoszą się wstecz w dyskursie: „When called into the actual service, the President becomes Commander-in-Chief. He may require the opinion…”
Porównajmy artykuł 5 Konwencji Europejskiej: „Everyone has the right to liberty and security of person. No one shall be deprived of his liberty…”
Współczesna lingwistyka proponuje formy jak he or she jak również s/he w skrócie, aby uniknąć anaforycznej dwuznaczności. [Z powrotem]
9. Prezydent może ułaskawić lub złagodzić nawet wyroki śmierci, w sprawach ściganych przez USA. Nie może zmieniać wyroków obalających ze stanowiska, co ma zapobiec nawrotowi dawnej rojalistycznej praktyki wyznaczania urzędników nieusuwalnych. [Z powrotem]
10. Według Karty, król mógł najechać zarówno jak nasłać kogoś na wolnego człowieka, a ten mógł zostać wywłaszczony, okaleczony, a nawet zabity, pod warunkiem, że pozwalali na to ludzie równi mu stanem lub prawo regionalne. Karta nie wymaga, by owi „równi stanem ludzie” stanowili bezstronną ławę przysięgłych, ani aby „prawo owej ziemi” określało miejsce i sposób postępowania sądowego. Lokalne tradycje prawne czy paralegalne początkowo nie miały prawnych ram w konstytucyjnym utwierdzeniu praw ludności.
Porównajmy Deklarację:
Aby nas w wielu sprawach pozbawiać dobrodziejstw sądu przysięgłych;
Aby transportować nas za morza i sądzić za rzekome wykroczenia;.
Zwoływał ciała prawodawcze w miejscach niezwykłych, uciążliwych, oraz oddalonych od składnic ich publicznych rejestrów, jedynie dla zamysłu, aby ludzi zmęczyć do uległości wobec jego sposobów.
Porównajmy Poprawki oraz Kartę, także z LibriVox. [Z powrotem]
11. The people have the right to be secure in their persons, houses, papers, and effects, against unreasonable searches and seizures, and no warrants are to be issued, unless upon a probable cause, to be supported by oath or affirmation, and particularly to describe the place to be searched, and the persons or things to be seized. [Z powrotem]
12. In case of a criminal prosecution, the law warrants a speedy and public trial for the accused, by an impartial jury of the State and district wherein the crime occurs; the law requires that the judiciary is identified by the administrative, the accused to be informed of the nature and cause of the accusation, to be confronted with witnesses against him, to have witnesses in his favor, and to have legal counsel for his defense. [Z powrotem]
13. Łacińskie numerare przyczyniło się też do słówka numer, po łacinie numerus. Łacińskie liczebniki były literami alfabetu, X znaczyło 10, XX znaczyło 20, et caetera. Sensem dzisiejszym jest wymienić, przedstawić. [Z powrotem]
NETLOG GRAMATYCZNY TERESY PELKA 