ROZDZIAŁ 7. CZAS W UMYŚLE I SERCU

Względem umysłu i serca, różnica między Progressive a Simple może być jak radość a smutek. Powiedzieć, „I am hating you”, to możliwie żart. Powiedzieć, „I hate you”, to możliwie oświadczenie nienawiści.

Są książki do gramatyki co nam opowiedzą o „statywnych” bądź też „statycznych czasownikach”; iż z Progressive nie należy ich używać nigdy; a frazy jak I’m loving you lub I’m hating you są niepoprawne.
W rzeczywistości frazy takie pojawiają się i w edukowanych stylach; co więcej, bez mózgu i umysłu, serce to jedynie mięsień.

Rozpocznijmy wedle klasycznego zarysu. Większość owych książek grupuje „czasowniki statywne”. Możemy zacząć od zmysłów. Czasowniki będą tu jak to feel, hear, look, perceive, see, sense, smell, sound, lub taste.
Gdy nam trzeba więcej słówek, używamy tezariusza.

Skorelowaliśmy Simple ze zmienną {ON}, jak dla poglądu na czynność na całym kognitywnym zakresie, natomiast Progressive ze zmienną {IN}, dla obrębu lub części kognitywnego zakresu.

8. She feels cold. {ON}
(Her body feels cold.)

Rzecz polega na zakresach kognitywnych, a nie ciała:
8a. Only the toe feels cold, she says.

Rzecz nie odnosi się także do zakresów czasu:
8b. The wind feels cold now.
8c. The northern wind always feels cold.

Progressive pomaga wyrazić, iż zmysłu dotyku używamy:
8a. She is feeling her temperature. {IN}
(She is using palpation.)

Nasze nastroje jednak mogą być dynamiczne. Można by zapytać,
8c. How are you feeling? {IN}
(How are you taking your own condition, mood?)
Ażeby oddać ten sam sens, można by zapytać także,
8d. How do you feel? {ON}

Sprawa się nie tyczy zmysłu dotyku, a cóż, nasze odczucie względem udzielenia odpowiedzi zależeć może od tego, kto pyta.

Język codzienny często ma dla mowy o zmysłach czasownik modalny can. Wnosi on konotację iż zdajemy sobie sprawę, myślimy co postrzegamy:
9. I can feel something strange.
~ I (think I) feel something strange. {ON}
9a. I can see something.
~ I (realize I) see something. {ON}

Modal może też przynieść konotację ze zmianą lub jej potrzebą:
9b. Things can look better. {ON}
(Things do not really look good; it needs to stop raining.)

Dzisiejszy amerykański ma wiele czasowników frazowych. Sens słów może się zmienić we frazie, jak dla to see about (coś organizować, aranżować), lub to look for (czegoś szukać lub chcieć).
Jeśli podłapujemy nieco języka (to catch on), zdarza się nam go nieco słyszeć lub widzieć. Jak załapiemy (to catch on to), to umiemy.
Jak na kogoś czy coś wpadamy (to come across), to napotykamy. Ażeby coś sprawdzić (to look up) w słowniku, czytamy go. Przyglądamy się (to look to) ) rzeczy, by ją rozważyć.

Porównajmy parę przykładów.

10. What are you looking at?
(What are you viewing?) {IN}

10a. What are you looking for?
(What are you seeking?) {IN}

10b. She is seeing about getting the new house.
~ She is arranging for the purchase of the house. {IN}

Zmiana kognitywnej jakości może przynieść zmianę sensu słów:
10b. She is seeing him tomorrow.
~ She is meeting him tomorrow. {IN}

11a. They are hearing new candidates now.
(They are interviewing or auditioning them.) {IN}

11b. You are hearing things.
(Your nervous system is producing delusions.) {IN}

Sens słów zależy od kontekstu oraz intencji mówcy. W lingwistyce nazywamy to intencją lokucyjną.

12. You look great now! {ON}
(I like your appearance now.) {ON}

Angielski jest uczciwy jak każdy inny język ― w rzeczy samej, niewinne kłamstewko to „a white lie”. Wyobraźmy sobie szefową lub szefa w okropnym ubiorze. Co by mogli usłyszeć?
„Ciekawe”. „Szyk.”
„Kłamstewka” są zazwyczaj krótkimi wypowiedziami. Zawsze jest ryzyko iż się chwali kogoś, kto się jedynie oddaje odróżnianiu przyjaciół od wrogów.

Ludzkie nosy to całkiem regularny zmysł. Jak dla nich wszystkich, możemy o zapachu mówić z otwarta ramą czasu, użyć czasownika can, oraz wybrać zmienną.
13. I can smell something nice.
~ I smell something nice.
13a. The roses smell beautiful. {ON}

13b. She is smelling the roses.
(She is using her sense of smell.) {IN}

13c. She has never smelled anything more portending savor. {TO}
(An irresistible scent is coming from the kitchen.) {IN}

REKLAMA

Spring Flowing Colors

Psycholingwistyka mówi iż w ludzkim uczeniu się i myśleniu zawsze jest cząstka emocjonalna. Uczyć się to nie to samo co kochać czy nienawidzić, ale jeśli wybieramy sobie coś do nauki, dobrze jest myśleć o zaletach.

Pamiętamy przyjemne życiowe doświadczenia znacznie lepiej niż wrażenia nieprzyjemne. Zmysły nie są nam wprost uczuciami, ale bywa iż ludzka uczuciowość wymaga nieco dyplomacji w postrzeganiu.

Jakkolwiek tolerancyjne dla czasownika can, nasze zmysły bywają delikatne. Jeżeli powiemy,
14. It smells here;
bliskie to będzie wypowiedzi jak,
14a. It stinks here. TABOO

Jako że mogłaby to być wypowiedź brzydka i nieprzyjemna, zaznaczamy takie towarzysko niepewne wyrażenia jako TABOO.

Będziemy wcale znośni, biorąc nieco odpowiedzialności za swą percepcję (na ile się nas da rozsądnie obarczyć):
14b. I (think I can) smell something.

Poświęćmy nieco czasu smakowi:
15. I can taste some nice flavor in this.
~ The drink tastes nice. {ON}

15a. He is tasting the drink.
(He is trying it.) {IN}

Podsumowujac, nasze zmysły, uczucia i myślenie przynależą z naszą świadomością. Kiedy coś postrzegamy, czujemy czy myślimy, zazwyczaj pozostajemy NA naszym gruncie pojęciowym.
Kiedy naszych zmysłów używamy, możemy wybrać na nasz pogląd część kognitywnego zakresu; dynamiczne użycie czasownika przyjmie ING, zaznaczając, że nie mamy na myśli całego zakresu kognitywnego.

Porównajmy te dwa wzorce,
16. What are you looking for? {IN}
16a. What is it you look for in life? {ON}

Zmienna ON, to look for, robi wrażenie szersze niż zmienna IN, to be looking for. Sprawa będzie się mieć tak samo ze słówkami jak to hope for, to think about, oraz wieloma innymi. Stąd dalej mowa o…

Uczuciach!

Nie umiemy języka naprawdę, jeśli nie potrafimy w nim mówić o swoich uczuciach. Słówka dla uczuć możemy przedstawić w parach antonimów, czyli słówek o przeciwnych sensach.
Tezariusze przeważnie skracają antonimy do ant, a synonimy do syn.

Psycholingwistycznie, wszyscy języka używamy. Nie wychodząc z domu, możemy mówić o locie w kosmos, wspinaczce na Mount McKinley, czy nurkowaniu w Milwaukee Deep. Antonimy dla emocji nas nie trapią.

admire, adore, cherish ~#~ detest, disdain
appreciate, esteem ~#~ disregard
benefit, favor ~#~ cost
dare ~#~ fear
desire, relish ~#~ abhor, reject
like ~#~ dislike
love ~#~ hate, loathe
prefer ~#~ reject
respect, revere ~#~ disparage
want, wish ~#~ have no relish in / taste for

Jesteśmy ludzie użytkownikami języka względem myśli jak i aktywności czy doświadczenia innego rodzaju. Mówić się da o Benjaminie Franklinie, falowej teorii światła, czy laureacie Pulitzera, nie wdając się nigdy we wszelkie szczegóły życia, teorii, oraz prac.

Spróbujmy par synonimów, dla czasowników o ludzkiej myśli. Synonimy to słówka bliskie sensem; nie da się ich jednak używać zupełnie wymiennie.

accede, agree ~#~ admit, consent
appreciate ~#~ realize
assume ~#~ presume, stipulate
believe ~#~ consider, suppose
expect ~#~ think likely, count upon
feel ~#~ hold, think
forget ~#~ become oblivious of, overlook
know ~#~ be aware of, remember
mean ~#~ intend
object ~#~ disapprove
perceive, sense ~#~ consider, recognize
see ~#~ comprehend, understand
think ~#~ cerebrate

Złóżmy słówka o posiadaniu jako synonimy i antonimy, dla nas, czasem zasobnych, czasem nie tak znów bogatych ludzi co się uczą.

belong ~#~ be part of, pertain to ~#~ be exclusive of
have, hold, own ~#~ possess, retain ~#~ be devoid of
owe ~#~ be indebted ~#~ be creditor to
vest ~#~ charge ~#~ cost

Własności (w liczbie mnogiej) to cechy i właściwości.

appear ~#~ look, seem
concern ~#~ be of interest to, relate to
consist ~#~ be composed of, be made up of
consist ~#~ exist
contain ~#~ hold or include within
hold ~#~ remain (valid, true)
matter ~#~ be of importance
signify ~#~ imply, mean
sound, look ~#~ convey an impression

To feel jest bardzo ciekawym czasownikiem. Moglibyśmy powiedzieć, “I feel fresh”, by mówić o swych zmysłach. We could say, “I feel love”, mówiąc o swych emocjach. Moglibyśmy też powiedzieć, prawdopodobnie w innym kontekście, “I feel this is stupid” [TABOO], mówiąc co myślimy.

Przy ■→WORDNET.PRINCETON.EDU, znajduje się projekt US National Science Foundation, WordNet. Można go używać za darmo, wedle licencji. Zasoby jak WordNet pomagają widzieć słownictwo na sposób powiązany.

Język naturalny kojarzy czucie i myśl ze zmiennymi przestrzennymi. Z “wyżyn emocji” czy “w głębi naszych myśli”, trzeba nam niektórych z pojęć dla przestrzeni, by myśleć i mówić o czasie — oraz czuciu wraz z myślą.

Jakieś 200 lat temu nie było terminów jak spacjalizacja czy kognitywna zmienna, ale były językowe zastosowania jak tutaj:
The advice nearest to my heart and deepest in my convictions is that the Union of the States be cherished and perpetuated —
James Madison, 4 Prezydent Stanów Zjednoczonych.

Żródła o amerykańskich prezydentach możemy znaleźć na ■→WHITEHOUSE.GOV, witrynie prezydenckiego domu. Wystarczy wpisać „presidents” w pole przeszukiwania.

Klasyfikowanie czasowników jako statywne przypada bardziej analizom behawiorystycznym. Nasza perspektywa jest psycholingwistyczna: pozostajemy przy zmiennych kognitywnych.
Swojej świadomości dajemy całe zakresy (ON); wybieramy z pola widzenia, by mówić o sprawach w toku (IN), a rozpiętość czasu (TO) podkreślamy gdzie ją mamy za relewantną.

Możemy się zgodzić, iż są statywne zastosowania czasowników, ale ich nie indeksujemy by nie używać nigdy z Progressive. Względem psycholingwistyki, zapraszam do gramatycznej winorośli:

Grapevine: Our way

Folks, there is always going to be some psychology that people tackle you with. We have seen that so often, that we’ve come to terms with that. ■→More

Zapraszam także do praktyki dla umysłu i serca.
■→7.1. ĆWICZENIA: SIMPLE CZY PROGRESSIVE

■→Ten tekst jest też dostępny po angielsku.

REKLAMA

Świat może i nigdy nie widział jej oryginalnego pisma, jeśli jej umiejętność została wzięta za nadnaturalną. Zapraszam do Wierszy Emilii Dickinson w przekładzie Teresy Pelka: zwrotka tematyczna, notki o inspiracji greką i łaciną, korelacie z Websterem 1828 oraz wątku arystotelesowskim, Rzecz perpetualna — ta nie zasadza się na czasie, ale na wieczności.
■→Wolny dostęp w Internet Archive
■→Okładka twarda, 268 stron, 21.91 USD
■→Format elektroniczny $2.99