6.1. NASZA JĘZYKOWA GRAWITACJA

Rozpoczęliśmy od przestrzeni, szerokiej lub nie tak wielkiej, a nawet porównali zegarek, by się nauczyć różnicy między Perfect a Simple (■→ROZDZIAŁ 6). Zdarza się jednak człowiekowi dzielić nowością, a to bez zerknięcia dokoła czy na godzinę. Więcej, ludzie są zdolni do całkiem sobie składni, i nie należy uwiązywać swego pojmowania do przecinków, kropek oraz innych znaków pisemnego kształtu mowy.
Zwróćmy myśl ku naturalnej Ziemi i grawitacji, dla doboru gramatycznej ramy czasu. Przyjrzyjmy się wpierw paru przykładom gdzie wszystkie mówią to samo, tylko się nieco różnią strukturą. Kontynuujemy naszą pieszą wędrówkę, czyli próbujemy widzieć język w zakresach.

Aspekt Perfekt może być preferencją przy podkreślaniu względu.

5. Jim hasn’t seen his little cousin in a year; he spoke with her last summer, and he loves to hear from her.

Zakresy, PRESENT oraz PAST, nie zmienią się dla interpunkcji. Zobaczmy inne przykłady.

5a. Jim loves to hear from his little cousin. He met the kid last summer.
5b. Jim loves to hear from the little cousin he met last summer.
5c. Jim says (that) he met his little cousin last summer, and he loves to hear from her.

Aspekt Perfekt przywołuje zawsze rozpiętość czasu i ma ramę otwartą. Ażeby ramę zamknąć, nie musimy dzielić naszej składni dla TERAŹNIEJSZOŚCI, PRZESZŁOŚCI, czy PRZYSZŁOŚCI. Moglibyśmy powiedzieć,
5d. He says (that) he met his little cousin last summer.

Fraza “last summer” daje grunt kognitywny w czasie. Nie moglibyśmy użyć ramy otwartej i powiedzieć,
5e. *He has met Jim’s little cousin last summer.
W lingwistyce gwiazdka zazwyczaj zaznacza błąd.

Warto pomyśleć, że frazy nie są niepoprawne o ile się nie zgadzają z gustami jakichś ludzi, ale jedynie gdy pomieszana jest ich językowa zawartość. Taka myśl może nas lepiej motywować do językowego standardu.

Względem ramy czasowej i Aspektu, pomyślmy o grawitacji: jeśli mamy grunt, działa to podobnie do grawitacji i zamyka ramę, jak w 5d.

REKLAMA

Spring Flowing Colors

Rama otwarta nasuwać może podkreślenie, skutek, zarówno jak prospekt.
6. He has written ten books.
(Możliwie napisze więcej; jego pisanie przynależy z TERAŹNIEJSZOŚCIĄ.)

6a. He wrote ten books.
(Rama zamknięta; może ich więcej nie napisze; jego pisanie przynależy z PRZESZŁOŚCIĄ.)

Wraz z gruntem kognitywnym, nasza lingwistyczna grawitacja przyniesie inne uwydatnienie.
6b. He wrote the book last year.
(Nie rozmyślamy, czy jego pisanie przynależy z TERAŹNIEJSZOŚCIĄ czy PRZESZŁOŚCIĄ. Mamy grunt pojęciowy o czasie rzeczy i to daje działać naszej lingwistycznej grawitacji.)

Klasyczne książki do gramatyki mogą doradzać Present Perfect w odpowiedzi na 6b:
6c. I have/haven’t seen the book.

Otarta rama kładłaby nacisk na rozpiętość czasu. Codzienny amerykański przyniesie raczej jakiś kognitywny grunt:
6d. I never read / saw the book, and I was at the fair…
6e. I was reading it that summer, when…

Zapraszam do dalszej językowej podróży.
6.2. ZMIENNA KOGNITYWNA ASPEKTU I RAMA CZASOWA

■→Ten tekst jest też dostępny po angielsku.

REKLAMA

Świat może i nigdy nie widział jej oryginalnego pisma, jeśli jej umiejętność została wzięta za nadnaturalną. Zapraszam do Wierszy Emilii Dickinson w przekładzie Teresy Pelka: zwrotka tematyczna, notki o inspiracji greką i łaciną, korelacie z Websterem 1828 oraz wątku arystotelesowskim, Rzecz perpetualna — ta nie zasadza się na czasie, ale na wieczności.
■→Wolny dostęp w Internet Archive
■→Okładka twarda, 268 stron, 21.91 USD
■→Format elektroniczny $2.99