Czasownikowe kształty be oraz have są w angielskim najczęstsze, czy jest mówiony, czy pisany. Rzeka czasu pozwala wyodrębnić dwa wzorce które książki do gramatyki nazywają the Progressive oraz the Perfect.
Wzorce te pomagają wyrazić pogląd na czynność czy aktywność. Gramatyki nazywają go Aspektem. Nawet jeśli coś sami robimy, gramatyka tylko mówi jak ową czynność widzimy. Słówko aspekt pochodzi od łaciny; aspectus oznaczało “spoglądanie, patrzenie na coś”, aspicere znaczyło “patrzeć, zachowywać w polu widzenia”.
Nie ma “gramatyki obiektywnej” z decyzjami jak świat należy widzieć, jest więc racja w takiej nauce Czasu i Aspektu, żeby człowiek mówił niezależnie, za siebie.
REKLAMA
Spring Flowing Colors
Aspekt Progressive jest dla spraw w toku lub trakcie. Progres może być zmieniającym się stanem rzeczy czy aktywności. Może oznaczać polepszenie, ale nie zawsze ma takie znaczenie.
Rzeka czasu daje ekstrahować ogólny wzorzec, który możemy odnosić
do TERAŹNIEJSZOŚCI, zarówno jak PRZESZŁOŚCI lub PRZYSZŁOŚCI:
Progressive
be ∞ ING.
Aspekt Perfect jest dla spraw obejmowanych poglądem do jakiegoś miejsca w czasie. Nazwa “perfect” pochodzi od łaciny. Nie ma w gramatyce nic wspólnego z uszczerbkiem, wadą, czy też ich nieobecnością. Mówi o skutkach do jakiego czasu.
Perfect
have ∞ 3RD.
Dla konkretnego pola czasu, dostosowujemy słówka to be lub to have, i tworzymy wzorzec Progressive czy Perfect dla pola PRESENT, PAST bądź FUTURE. Czasowniki to be lub to have są wtedy słówkami pomocniczymi, auxiliaries po angielsku.
Po łacinie słówko auxiliaris znaczyło “pomagający”, “towarzyszący”. Słówka pomocnicze pomagają wyrazić “gdzie” jesteśmy w naszych myślach o czasie: w naszej językowej TERAŹNIEJSZOŚCI, PRZESZŁOŚCI czy PRZYSZŁOŚCI.
To “miejsce, gdzie” jest przenośnią. Mózg nie ma jedynej czy szczególnej części dla myśli. Własna językowa aktywność jest najsilniejszym pojedynczym czynnikiem w łączeniu pracy całego mózgu człowieka (!)
Czasowniki pomocnicze towarzyszą węzłowym. Angielski ma tysiące czasowników zdolnych wiązać frazę i wyrażać aktywność lub czynność, jak to learn, to read, bądź to write. Symbolizować je nam może lemniskata lub niedookreśloność: zanim nie jest, nie wiemy co będzie powiedziane. Nasz kolorowy kod dla czasowników węzłowych to ■→MALWA.
Spróbujmy wzorca Progressive w polu Przyszłości.
Wzorzec Perfect przyjmuje trzecią formę. Kończy się ona na –ED w czasownikach regularnych. Dla nieregularnych końcówką może być –EN. Pole czasu da się odgadnąć po kształcie czasownika to have.
Kształt czasownika to have mówi że jesteśmy w polu PAST.
Rzeka czasu ma jeszcze jeden wzorzec, Simple. Potrafi on się obchodzić bez słówek pomocniczych.
Co znaczy nazwa Simple w gramatyce? Czynność bądź aktywność w Aspekcie Simple nie przyjmuje rozgraniczeń jak do jakiego czasu obejmujemy sprawę poglądem, bądź czy mamy ją za coś w toku.
Nazwa tego Aspektu pochodzi od łacińskiego simplus. Forma ta jest “prosta”, ponieważ może działać bez czasownika pomocniczego.
Czynność bądź aktywność może nie być prosta wcale, a nadal użyjemy Aspektu Simple:
I love my grammar
(though it is not an easy feeling;
Kocham swoją gramatykę,
choć to niełatwe uczucie).
Piszemy nazwy Aspektów z dużej litery. Używamy słówek “simple”, “progressive” oraz “perfect” jako części rzeczownikowych fraz gdzie rzeczownik ― Aspekt ― jest rzeczownikiem własnym, bo oznacza ściśle aspekt czasownikowy w gramatyce.
Nie używamy słówek Simple, Progressive, Perfect czy Aspekt w sensie jakkolwiek innym niż gramatyczny.
Aby postrzegać Aspekt Simple, spróbujmy czasownika to learn. W amerykańskim jest on regularny. Możemy zacząć od PRZESZŁOŚCI. Czasowniki regularne przyjmują końcówkę ―ED dla Simple w polu PAST.
I, you, we, they, he, she, it
learned.
W polu PRESENT, trzecia osoba liczby pojedynczej ma cechę “S”. Mówimy,
he, she, lub it
is, has, bądź does.
I, you, we, they
learn;
He, she, it
learns.
■→ROZDZIAŁ 2 pokazuje formę czasownikową will jak mapuje na PRZYSZŁOŚĆ swoją TERAŹNIEJSZĄ formą.
I, you, we, they, he, she, it
will learn.
Simple daje mapować czas gramatyczny dowolnym czasownikom i możemy ten wzorzec przedstawić jako niedookreśloność z atrybutami: cechą —s dla pola PRESENT, oraz formą 2GĄ dla pola PAST. Czasowniki regularne kończą się na —ED w drugiej formie.
Niedookreśloność zaznacza że czegoś nie da się dokładnie skalkulować, podobnie jak ■→PI, π. Matematyczne obliczenie języków naturalnych jest niemożliwe.
Nikt nie ma jak policzyć wszystkich fraz czy nawet słów jakie się da pomyśleć. Jeżeli przypisujemy wartości numeryczne alfabetom, słowom, czy frazom, jesteśmy arbitralni — a nasz kod nie reprezentuje żadnej obiektywnej realności językowej.
REKLAMA
Spring Flowing Colors
Kiedy wzorzec Simple nie ma słówek pomocniczych, czas gramatyczny jest mapowany przez czasownik węzłowy. Zobaczmy językowe mapowanie dużymi literami, dla wszystkich Aspektów jakie dotąd poznaliśmy.
| Simple | Progressive | Perfect |
|---|---|---|
| ∞ s / 2nd | be ∞ ing | have ∞ 3rd |
| The Present | The Past | The Future |
|---|---|---|
| LEARN, LEARNS | LEARNED | WILL LEARN |
| AM, IS, ARE, learning | WAS, WERE, learning | WILL BE learning |
| HAVE, HAS, learned | HAD learned | WILL HAVE learned |
Moglibyśmy pomyśleć, trzeba przynajmniej dwóch słówek żeby utworzyć frazę, stąd Simple czasem frazy nie ma. Frazy jednak dobrze się mają jako przestrzeń jaką sobie tworzymy w swojej mowie. Frazy czasownikowe to przestrzeń dla gramatycznego czasu i jedno słówko wystarcza frazie we wzorcu Simple.
Niektóre gramatyki używają etykiety “Continuous” dla “Progressive”. W praktyce jest to ten sam Aspekt. Podróżnicy w gramatyce pozostają przy nazwie Progressive.
Istnieje jeszcze jeden wzorzec. Gramatyki nazywają go the Perfect Progressive. Możemy go poznać w dalszej podróży. Zapraszam teraz jak najbardziej do ■→3.2. ZAIMKA “YOU”.
■→Ten tekst jest też dostępny po angielsku.
REKLAMA
Świat może i nigdy nie widział jej oryginalnego pisma, jeśli jej umiejętność została wzięta za nadnaturalną. Zapraszam do Wierszy Emilii Dickinson w przekładzie Teresy Pelka: zwrotka tematyczna, notki o inspiracji greką i łaciną, korelacie z Websterem 1828 oraz wątku arystotelesowskim, Rzecz perpetualna — ta nie zasadza się na czasie, ale na wieczności.
■→Wolny dostęp w Internet Archive
■→Okładka twarda, 268 stron, 21.91 USD
■→Format elektroniczny $2.99
Internet Archive, repozytorium darmowych ilustracji i tekstów
■→Zapraszam do korzystania z materiałów na moim koncie←■
Plakaty są także do nabycia w internetowych sklepach.
NETLOG GRAMATYCZNY TERESY PELKA 