Rozdział 5. Twórzmy w czasie własne ścieżki

Pomyślmy o czymś zwykłym jak truskawka, by pracować nad formą afirmatywną, interrogatywną czy negującą.
Z formą afirmatywną, możemy myśleć o prawdziwej truskawce. Gramatyka pomoże powiedzieć, czy widok ten przynależy z PRZESZŁOŚCIĄ, TERAŹNIEJSZOŚCIĄ, czy PRZYSZŁOŚCIĄ; czy truskawka była ogółem na stole, przewidujemy być z nią w trakcie jakiegoś postępu, lub może do jakiegoś czasu nabyliśmy z truskawkami doświadczenia.

Z formą interrogatywną truskawka może być nawet zupełnie teorią, jak ta niebieska w ■Praktyce dla umysłu. Z negatywną, żadnej truskawki na widoku nie ma.

Ażeby sobie tworzyć własne ścieżki z mową i czasem, decydujemy, czy stwierdzamy, zadajemy pytanie, bądź przeczymy. Przykładem mogą nam być Bob i Jemma. Zapraszam także do ■OFF THE RECORD.

Jesteśmy w TERAŹNIEJSZYM polu czasu.

FORMA AFIRMATYWNA
Simple: Jemma learns.
Progressive: Bob is reading.
Perfect: Bob and Jemma have worked on language.

FORMA INTERROGATYWNA
Simple: Does Jemma worry?
Progressive: Is Bob reverberating?
Perfect: Have Bob and Jemma failed?

Dokonajmy spostrzeżeń. Nasza ludzka i logiczna zdolność do zadawania pytań zmienia miejsca dla językowych elementów. Gramatyki nazywają to inwersją.

Jemma is helping Bob.
Is Jemma helping Bob?

Ażeby pojąć inwersję, pomyślmy o formach czasownikowych oraz rzeczownikowych.

Formy językowe jak to play, to be playing, is playing, czy having played są czasownikowe. Mówią co się dzieje, lub co ktoś lub coś robi. Są tylko czasownikami, albo czasownikowymi frazami.

Formy językowe jak a game, a card game, lub the game of the Sound są rzeczownikowe. Odpowiadają na pytanie Kto lub Co? Mogą być rzeczownikami lub rzeczownikowymi frazami. (A gry nauczyć się możemy w 4 części podróży).

Pomyślmy o frazie jak
The verb “to be” is an irregular verb:
FORMA RZECZOWNIKOWA (Co?): The verb “to be”
CZASOWNIK: is
FORMA RZECZOWNIKOWA (Czym?): an irregular verb.

Czasownik czy rzeczownik to role. Nasz ■KOLOROWY KOD działa wedle ról, a nie izolowanych słów.
I have a learner.
I have booked tickets.

Amerykański angielski (tak samo jak każdy angielski) to język SVO (SUBJECT―VERB―OBJECT). Aby afirmować, zaczynamy od podmiotu (subject), kontynuujemy czasownikiem (verb), a ten możemy dopełnić obiektem (object).

O ile się zgodzimy tworzyć podmioty z form rzeczownikowych, zmianę miejsca we frazie możemy mieć za ogółem podkreślenie. W Szekspira słynnym To be or not to be, that is the question, fraza rzeczownikowa, the question, jest PODMIOTEM, tylko kolejność słów jest zmieniona, gwoli stylu.

Gramatyki generatywne rozpoznają językowe struktury głębokie.

The question is, to be or not to be.

Inaczej moglibyśmy mieć trudność z rozróżnianiem form czasownikowych od rzeczownikowych, jak między czasownikiem a do niego odniesieniem:
a. Is the verb to be an irregular verb?
Yes, we are exercising irregular verbs.
b. Is the verb “to be” an irregular verb?
Yes, it has three forms and six shapes.

Stylistyczny ruch słów nie jest niczym niezwykłym. Możemy porównać ćwiczenie 14 w ■PODRODZIALE 4.2. Słówko pomocnicze może przyjąć cechę jak ‒(ES) i pójść na miejsce przed formą rzeczownikową, albo po zaimku.
The orchard has a precious tree.
A precious tree, does the orchard have.
A precious tree, it does have.

Rzecz nie polega na rozbieżności między stylami formalnymi a potocznymi. Powiedzieć byśmy mogli, język ma zaimki za takie „krótsze formy rzeczownikowe”.

Dla nacisku, Aspect Simple pozwala powiedzieć,
Do read this all, please.

Aby zadawać pytania, najczęściej przesuwamy słówka pomocnicze na miejsca przed podmiotami. Zależnie od gramatycznego podejścia, możemy wtedy widzieć porządek słów jakoVSO, lub nadal jako SVO, gdyż nasz malwowy czasownik węzłowy nigdzie się nie rusza.

We can play the Sound.
SUBJECT: We
AUXILIARY: can
HEAD VERB: play.

Can we play the Sound?
AUXILIARY: Can
SUBJECT: we
HEAD VERB: play?

Zależnie od kontekstu i stylu, moglibyśmy zadać pytanie, mówiąc
“You can play the Sound?”
Strukturą głęboką byłoby
Can you play the Sound?
Nie ma jednak znaczników składniowych dla takich pytań i interpretujemy je w kontekście, tak samo jak język ogółem, tak czy tak.

Przyjrzyjmy się teraz wzorcom które pomagają przeczyć, w polu PRESENT.

Simple: Jemma does not worry.
Progressive: Bob is not reverberating.
Perfect: Bob and Jemma have not failed.

W codziennej mowie często skracamy nasze wzorce.

Simple: Jemma doesn’t worry.
Progressive: Bob isn’t reverberating.
Perfect: Bob and Jemma haven’t failed.

Możemy połączyć zakresy interrogatywny i negatywny, by zadawać pytania przeczące. Moglibyśmy zapytać,
“Isn’t Jemma smiling?”
(W rzeczywistości mówimy, Jemma is smiling).

Simple: Doesn’t Jemma travel in grammar?
Progressive: Isn’t Bob traveling in grammar?
Perfect: Haven’t Bob and Jemma traveled in grammar?

Porównajmy formalny amerykański, jak dla szkoły. Formalna składnia nie uznaje skróconych słówek pomocniczych.

Simple: Does Jemma not travel in grammar?
Progressive: Is Bob not traveling in grammar?
Perfect: Has Bob not traveled in grammar?

Zwróćmy uwagę na ruch słów i cechy języka. Możemy użyć Aspektu Simple. Czasownik to do jest tu pomocniczy. Przyjmuje końcówkę ‒(ES) dla trzeciej osoby liczby pojedynczej, he, she, lub it, jako słówko pomocnicze oraz jako węzłowe.

Forma afirmatywna: Jemma smileS.
Forma interrogatywna: DoES Jemma travel in grammar?

Z leksemami no lub not, nasza ludzka zdolność logiczna do przeczenia zdolna jest do form przeczących zarówno jak negacji. Formy przeczące tworzymy ze słówkami pomocniczymi.
The Negative: Jemma doES not worry.
The Negative Interrogative: DoES Jemma not earn her credits?

W codziennym języku formy te są najczęściej skracane.
The Negative: Jemma doESN’T worry.
The Negative Interrogative: DoESN’T Jemma earn her credits?

■DODATEK 4 ma wzorce dla wszystkich Aspektów, także w formach skróconych.

Logika dla PRZYSZŁOŚCI najpewniej przyniesie w nasze frazy słówko pomocnicze WILL, wraz z elementem przeczącym not.

Simple: Jemma will not worry.
Progressive: Bob will not be reverberating.
Perfekt: Bob and Jemma will not have failed.

Fraza “will not” staje się “won’t”, w codziennym amerykańskim.

Simple: Jemma won’t worry.
Progressive: Bob won’t be reverberating.
Perfect: Bob and Jemma won’t have failed.

Znów, formalny amerykański nie uzna form skróconych.

Simple: Will she not smile?
Progressive: Will he not be smiling, too?
Perfect: Will they not have earned their credits?

Negacja działa częściej z formami rzeczownikowymi, a czasownik może pozostawać w formie afirmatywnej. Negacja bywa podstępna:
No strawberry is always better than a bad berry: lepiej nie mieć truskawek niż złe truskawki.
No strawberry is better than a bad berry: ta zła jest najlepsza.

Zapraszam do ■PODROZDZIAŁU 5.1, gdzie podsumowujemy naszą logikę do tej pory.

■Ten tekst jest też dostępny po angielsku.

REKLAMA

W przygotowaniu format książkowy.

W pierwszej części językowej podróży, proszę rozważyć zobrazowanie dla
■ gramatycznej Przeszłości, Teraźniejszości i Przyszłości;
■ Simple, Progressive, oraz Perfect;
■ bezokolicznika, słówek pomocniczych, oraz czasowników węzłowych;
■ formy twierdzącej, pytajnej, przeczącej, oraz przecząco pytajnej;
■ czasowników nieregularnych, gdzie wzorce samogłosek idą od górnych do dolnych, tylnych do przednich.
Pierwsze wydanie, 2024.

Świat może i nigdy nie widział jej oryginalnego pisma, jeśli jej umiejętność została wzięta za nadnaturalną. Zapraszam do Wierszy Emilii Dickinson w przekładzie Teresy Pelka: zwrotka tematyczna, notki o inspiracji greką i łaciną, korelacie z Websterem 1828 oraz wątku arystotelesowskim, Rzecz perpetualna — ta nie zasadza się na czasie, ale na wieczności.
■Wolny dostęp w Internet Archive
■Okładka twarda, 268 stron
■Format elektroniczny